به نقل از «جام جم آنلاین»

از دید ناشر

تاریخ انتشار: ۱۷ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۱۹۱۱۷

یکی از فن‌ها یا کسب و کارهایی که علی‌رغم پیشینه طولانی و خوبی که در کشور ما دارد هنوز که هنوز است مورد مطالعه جدی قرار نگرفته است صنعت چاپ و نشر کتاب است.

یکی از افرادی که در طول سه دهه اخیر تلاش کرده که کاستی‌های این حوزه پژوهشی یعنی ثبت تجربیات اهل فن در صنعت نشر و تئوریزه‌ کردن آن‌ را جبران کند. جناب آقای عبدالحسین آذرنگ است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به ‌بهانه چاپ دو عنوان کتاب جدید و یک تجدید چاپ از آثار ایشان توسط نشر ققنوس، می‌خواهم یکی از این کتاب‌ها را معرفی کنم. کتاب‌های «نگاهی از چند سو به ویراستار و ویراستاری» و «نگاهی از چند سو به نشر کتاب» برای اولین‌بار منتشر می‌شود و کتاب «تاریخ شفاهی نشر ایران» که در ادامه معرفی می‌شود و آقای آذرنگ به‌همراه آقای علی دهباشی آن را سامان داده‌ است، بعد از گذشت یک‌دهه از چاپ اول به‌تازگی به چاپ سوم خود رسیده است.

«تاریخ شفاهی نشر ایران» مجموعه‌ای از گفتگوهای آقای آذرنگ و دهباشی با ناشران و فعالان حوزه کتاب است که تمامی‌شان بین سال‌های 78 تا 80 انجام شده است، یعنی تازه‌ترین گفتگو برای 22 سال پیش است.

این امر هم می‌تواند نقص کتاب باشد و هم حُسن آن. حسن از این جهت که گفتگوگرها در آن سال به‌سراغ افراد قدیمی ‌نشر رفته‌اند و تجربیات آنها را ثبت کرده‌اند، کسانی که دیگر زنده نیستند و در آن سالِ مصاحبه هم در دوره افول نشر خود و یا بازنشستگی به‌سر می‌برده‌اند.

خوشبختانه عمده گفتگوها از این افراد است. کسانی چون: عبدالرحیم جعفری (بنیانگذار انتشارات امیرکبیر)، بیژن ترقی (فرزند محمدعلی ترقی بنیانگذار انتشارات خیام)، محسن رمضانی (مدیر انتشارات پدیده و فرزند محمد رمضانی بنیانگذار انتشارات کلاله خاور)، محمود علمی‌(مدیر نشر جاویدان و از اعضای خانواده علمی)، جهانگیر منصور (از افراد موثر در نشر ایران و یکی از اعضای فعال دو نشر مهم نیل و کتاب زمان)، علیرضا حیدری (مدیر انتشارات خوارزمی) و دیگرانی که به‌جهت پرهیز از اطاله کلام از آوردن نامشان صرف نظر می‌کنم.

از طرفی گفتگوگرها با ناشرانی مصاحبه کرده‌اند که در آن زمان اوج فعالیت‌های خود را ندیده بودند. مثلا نیاز است که بار دیگر با افرادی چون علی‌اصغر علمی‌(مدیر نشر سخن)، علیرضا رمضانی (مدیر نشر مرکز)، محمدرضا جعفری (مدیر نشر نو)، جعفر همایی (مدیر نشر نی) و داود موسایی (مدیر نشر فرهنگ معاصر) گفتگو شود تا از چالش‌هایی که از سرگذرانده‌اند و یا موفقیت‌ها و تجربه‌هایی که در سال‌های اخیر کسب کرده‌اند بگویند. از این جهت «تاریخ شفاهی نشر ایران» کتاب تاریخ‌گذشته‌ای است. در عین اینکه اطلاعات بسیار خوبی از پیشینه نشر و کتابفروشی در ایران می‌دهد به‌خصوص در مصاحبه با افرادی چون داود رمضان‌شیرازی (مدیر نشر سنایی)، محمود باقری (از ناشران بساطی، اطلاعات این گفتگو برای خواننده امروز تازگی دارد)، کریم امامی، محسن رمضانی و جهانگیر منصور.

مشکل عمده کتاب عنوان آن است که توقع ما را بالا می‌برد و کاستی‌های آن را بیش از پیش جلوه می‌دهد. تاریخ شفاهی نشر ایران چیزی نیست که در یک کتاب پانصد صفحه‌ای خلاصه شود.

با این عنوان جای خالی بسیاری از ناشرها نظیر نشر اسلامیه (خاندان کتابچی)، نشر طهوری، نشر زوار از قدیمی‌ها و مروارید، ققنوس، نیلوفر، سروش، هرمس، نشر دانشگاهی، آگاه، قدیانی، چشمه از ناشران شاخص بعد از انقلاب و دیگرانی که الان در خاطر بنده هم نیست، به چشم می‌آید.

اگر عنوان چیز دیگری بود چنین توقعی پیش نمی‌آمد یا حداقل در مقدمه کتاب باید به این نکته اشاره می‌شد. البته ذکر این نکته ضروری است که موسسه «خانه کتاب» (وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) در سال‌های اخیر عناوین زیادی کتاب درباره تاریخ نشر ایران منتشر کرده که دو جلد از این کتاب‌ها با عنوان «تاریخ شفاهی کتاب» گفتگوهایی است که آقای نصرالله حدادی با ناشران و سایر فعالان حوزه کتاب داشته است که البته با توجه به اینکه با تعداد بیشتری از ناشران گفتگو کرده و تاریخ گفتگوها هم برای سال‌های اخیر است باز تعداد زیادی از افراد جزو غایبین هستند. ولی مشکل کتابهای «خانه کتاب» این است که در معرض دید مخاطب عام کتاب نیست.

مشکل دیگری که این کتاب و البته کتاب آقای حدادی که در بالا به آن اشاره شد دارد این است که در انتخاب افراد فقط به‌سراغ ناشران خصوصی رفته‌اند در صورتی که حداقل در بعد از انقلاب تجربه‌های موفقی در فعالیتهای ناشران وابسته به سازمان‌های حکومتی و دولتی دیده می‌شود. مثلا بخشی از فعالیت‌های انتشارات سروش، علمی‌و فرهنگی، نشردانشگاهی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، سوره مهر و یا هرمس (که حداقل در بادی امر از کمکهای دولتی بهره‌مند بود) در زمینه چاپ و نشر بی‌بدیل و قابل مطالعه است. ولی گویا دوستان با این حکم کلی که وابسته‌بودن به دولت بد است به‌سراغ این نشرها نرفته‌اند و مخاطب را از خواندن تجربیات مدیران موفق دولتی محروم کرده‌اند. البته گویا برخی وابسته‌بودن به دولت را برای بعد از انقلاب بد می‌دانند وگرنه در تجلیل از افرادی چون آقای همایون صنعتی‌زاده از هیچ کاری فروگذار نمی‌کنند. چهره‌ای که در پیش از انقلاب با حمایت دولت و موسسه‌ آمریکایی فرانکلین به فعالیت پرداخت و توفیقاتی را در زمینه نشر کتاب کسب کرد.

با وجود تمام مواردی که در بالا ذکر شد خواندن این کتاب برای علاقمندان به فرهنگ و کتاب خالی از لطف نیست و احتمالا برای آنها حاوی نکاتی آموزنده و جالب خواهد بود. مخاطب این کتاب هم اهل فن و دست‌اندرکاران حوزه چاپ و نشر هستند و هم مخاطبان عادی، کسانی که باید بدانند چاپ کتاب در ایران چه پیشینه‌ای دارد و با چه مشکلات و معضلاتی دست‌به‌گریبان است.

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: نشر کتاب صنعت نشر محمد امین اکبری تاریخ شفاهی نشر ایران مدیر نشر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۱۹۱۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کتاب «چالش‌های تاریخی» اثر سلیمی نمین رونمایی شد

سلمی نمین در مراسم رونمایی گفت: بدون آزادسازی اسناد انتظاری از پژوهشگر نمی‌رود تا کار دقیق انجام دهد. مراکز اسناد ثروت ملت است، اما عده‌ای به دلیل بخل‌ورزی آن را ثروت خودشان می‌پندارند.

به گزارش مشرق، مراسم رونمایی از کتاب «چالش‌های تاریخی» تألیف سلیمی نمین با حضور حجت الاسلام مرتضی اشراقی از نوادگان امام راحل، حسین صفار هرندی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، موسی حقانی رئیس مؤسسه تاریخ معاصر ایران و رضاپور حسین رئیس دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران در سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.

سلیمی نمین در این نشست گفت: قدرت‌های زیاده‌خواه و سلطه‌طلب در صدد مخدوش کردن تاریخ ملت‌ها و خدشه وارد کردن بر شخصیت‌های تاریخ ‌از ملتها می پردازند. دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران مفتخر است کارش را در سال ۱۳۸۰ با دفاع از شخصیت تاریخ ساز معاصر ایران یعنی امام خمینی (ره) آغاز کرد. در آن دوران کتاب «پاسداشت حقیقت» به نگارش در آمد که پاسخی در برابر هجمه‌های سازمان یافته علیه امام بود که در قالب خاطرات آیت الله منتظری منتشر یافت. پس از نگارش این کتاب، نتوانستیم از سد صدور مجوز وزارت ارشاد عبور کنیم و نا گزیر بودیم نُسخی را تکثیر کنیم و عرضه کنیم تا کمکی برای حل مشکل باشد. خیلی از بزرگان این اثر را ستودند.

بیت امام در ارائه اسناد تاریخی کم‌کاری جدی دارد

وی افزود: بدون پایبندی مراکز تولیدکننده‌ی تاریخ و اسناد تاریخی، پرداختن به تاریخ سخت است. گلایه‌ای حتی از بیت امام دارم. بسیاری از اسنادی که بیت می‌تواند در مسیر تبیین درست تاریخ کمک‌کار پژوهشگر باشد، کم‌کاری جدی دارد. برای پاسخگو به آقای کدیور که درباره آقای شریعتمداری نوشته شده بود، در مرکز اسناد جماران رفتم. امام نگاه برجسته‌ای نسبت به آقای شریعتمداری داشتند. بدون آزادسازی اسناد انتظاری از پژوهشگر نمی‌رود تا کار دقیق انجام دهد. مراکز اسناد ثروت ملت است، اما عده‌ای به دلیل بخل‌ورزی آن را ثروت خودشان می‌پندارند. در چنین فضایی کار پژوهش سخت شده است. شخصیت‌های اثرگذار به ویژه در مراکز فرهنگی کتاب مطالعه نمی‌کنند، و چون مطالعه نمی کنند، نمی توانند در مقام دفاع از محققان بر بیایند.

سلیمی نمین گفت: یکی از فصل‌های کتاب اختصاص به مناظره با آقای مرتضی الویری دارد. ایشان در جایی امام را شخصیتی مذبذب نشان می دهند. به این صورت که آقای موسوی خویینی‌ها در وقت ظهر یک مطلبی از لانه به امام گزارش می‌دهند و پاسخ دریافت می کنند، اما بعد از ظهر ابراهیم یزدی همان مطلب را از امام می‌پرسد و امام درست نکته مقابل قبلی را پاسخ دادند.

وی ادامه داد: حسن آقای خمینی دغدغۀ من را قبول کردند و بنا شد در همان محل حسینیۀ جماران مناظره‌ای با آقای الویری داشته باشیم. یکی از چالش‌های ما این است که بسیاری از سیاستمداران امروز ما در انتخاب منابع خودشان، دقت لازم را ندارند. در آن مناظره وقتی از ایشان سؤال شد آنچه به امام نسبت دادی، از کجا آوردی، گفت آقای ابراهیم یزدی این حرف‌ها را به ما گفت. آقای الویری گفت جناب ابراهیم یزدی در اواخر عمرشان جلساتی را در منزل عبدالله نوری برگزار می کردند و ایشان چند مرتبه این مطلب را بیان کردند که ما ۱۳ آبان ۵۸ در قم خدمت امام رسیدیم و گفتیم قضیۀ نگه داشتن گروگان‌ها به منافع ملی لطمه می‌زند. امام فرمود آنها را بیرون بریزید. من گفتم آقای یزدی نمی تواند این روایت را صحیح گفته باشد؛ موضع ایشان در سال ۵۹ را برای شما خواندم؛ سال ۵۹ و ۱۰ ماه پس از حرکت دانشجویان به سمت تسخیر سفارت، همچنان تأکید دارد نباید گروگان ها را آزاد کنیم؛ یعنی آقای یزدی از جمله کسانی است که موافق ادامه قضیه است. باید گروگان‌ها نگه داشته شوند، تا محاکمۀ آمریکا صورت بگیرد. ما اسناد را ارائه دادیم و آقای الویری پذیرفتند تا گفتۀ خود را اصلاح کنند.

سلیمی نمین افزود: در هر صورت از ایشان به پاس این اصلاح شجاعانه ای که داشتند، دعوت کردیم تا در جلسه امروز حضور داشته باشد، اما در جلسه نیامدند. بعد به بنده دقایقی قبل پیام دادند که «یافته‌های من با آنچه شما عنوان کرده‌اید، اختلاف فاحش دارد. شاید در مواردی حق با شما باشد، اما من نمی‌توانم در این فرصت کم، به قضاوت اطمینان‌بخشی برسم و مجال تبیین این مسائل در این نشست نیست، لذا تصمیم گرفتم در رونمایی کتاب شرکت نکنم. البته پس از مطالعۀ کتاب، مواردی از یافته‌های خود را خطا بیابم، در بیان و اعلام آن تردید نخواهم کرد.»

صفار هرندی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه این نشست گفت: نکته‌ای را از زبان عناصر ضد انقلاب در اوایل دهه هفتاد خواندم که گفته بود «نیاز نیست کار سیاسی کنیم و لازم نیست مبارزۀ سیاسی را دنبال کنیم بلکه کافی است با نسلی که از دوره انقلاب فاصله دارد، به گفت و گو بنشینیم. از این جهت باید اطلاعات آنان از تاریخ و فرهنگ منطبق با خودمان تنظیم کنیم. اگر اینگونه که ما بخواهیم، اطلاعات را دریافت کنند، عمل سیاسی را خود آنان انجام می دهند.» از این جهت باید هوشمندی دشمن را تحسین کنیم. در آن زمان موجی از کتاب‌هایی که روایت‌های تاریخی را تحریف می‌کرد، وارد بازار شد. عزیزانی هم برای دفاع و هجمه به آنان وارد عرصه شدند که آقای سلیمی نمین از جمله آنان بود. غیرت و حساسیتی که اقای سیلمی نمین برای ارائه تصویر روشن و درست از حضرت امام یافتم، این روحیه را ستایش می‌کنم. حساسیت‌های ایشان در نقاط درستی بود.

وی ادامه داد: تا فرصت است، باید از نسلی که خالق بسیاری از واقعیت‌های تاریخی هستند، کلامی دریافت شود. قبول می کنیم وقتی انسان پا به سن می‌گذارد، ممکن است حافظه‌اش او را یاری نکند. برخی از ادعاهای تاریخی که شخصیت‌های سیاسی داشتند و آقای سلیمی در کتابشان به آنها اشاره داشتند، لزوماً نمی‌گویم اینها قصد و غرضی برای تحریف تاریخ داشتند بلکه ممکن است مقداری از آنها به خاطر از دست رفتن حافظۀ فرد است.

وی گفت: باید راه دعوت به کتاب را پیدا کنیم. عنوان کتاب «چالش های تاریخی» است. شاید اگر مشورت می‌شد، می‌توانستیم عنوانی پیدا کنیم که ضربه‌اش کاری‌تر باشد.

وی افزود: برای برخی این قداستی که برای امام قائل بودیم، اهمیت ندارد. نسل ما انقلاب را از معبری در یافتند که در پیشانی آن، امام بود. خدشۀ به امام، کل آن معبر را نابود می‌کند. آنان که زدن امام را انتخاب کردند، درست فهمیدند که کجا را باید واژگون کنند. باید برای حفظ این هاله قدسی که دور شخصیت امام است، تلاش کنیم. برخی با افتخار می‌گویند از اصول خودشان بازگشتند، اما امام اصولش از اول همانی بود که مطرح کرد و تا آخر پای آن اصول ایستاد.

صفار هرندی ادامه داد: باید در هر نقطه‌ای که انحراف از حقیقت اتفاق می‌افتد، این حساسیت امثال آقای سلیمی نمین را نشان داد. یک روزی رادیوی اسرائیل محلی برای انعکاس منویات یک شخصیت برجسته‌ای که از شاگردان امام بوده و به قدری برجستگی داشته که بزرگان قم تصور می‌کنند او باید جانشین امام باشد و کسی است که حرارت ضد اسرائیلی او از امام کمتر نبود. اما روزی چشم باز می‌کنیم و می‌بینیم منویات و استفتائات ایشان از طریق رادیو اسرائیل پخش می‌شود. آنجا انسان می‌فهمد که آثار تحریف تاریخی چقدر خطرناک است.

در انتهای این برنامه از کتاب «چالش‌های تاریخی» رونمایی شد.

بر پایه این گزارش، کتاب «چالش‌های تاریخی» با عنوان فرعی چرخش قلم و سخن در سیر تاریخ تالیف عباس سلیمی نمین از سوی دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران به بازار چاپ و نشر کتاب آمد. این کتاب در هشت فصل اصلی و تعدادی زیربخش در هر فصل به بررسی موضوعاتی همچون باستان با عظمت، مشروطه به غارت رفته، سیر تاریخی کودتای ۱۲۹۹، نهضت ملی و مشت آهنین، دردی جانکاه، خیزش سراسری یک ملت از دریچه مستند «انقلاب ۵۷»، فرجام تمسک به منابع نامعتبر، منشا تقابل آقای منتظری با امام پرداخته است.

به طور کلی هشت چالش تاریخی در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است که این هشت چالش عبارتند از: نسبت ۷ آبان با ایرانیان (مناظره شروین وکیلی، پرویز رجبی، عبدالمجید ارفعی، بهرام روشن‌ضمیر و عباس سلیمی نمین)، مشروطه به غارت رفته (مناظره قلمی در روزنامه شرق)، سیر تاریخی کودتای ۱۲۹۹ (مناظره صادق زیباکلام و عباس سلیمی نمین در کانون اندیشه جوان)، نهضت ملی و مشت آهنین (مناظره قلمی ابراهیم یزدی و عباس سلیمی نمین)، رکس؛ آتشی که به جان آتش‌افروزان افتاد (مناظره قلمی در روزنامه کارگزاران)، خیزش سراسری یک ملت از دریچه مستند «انقلاب ۵۷»( محاجه‌ای قلمی با شبکه من و تو)، خرد جمعی و نظام تصمیم‌ساز در دفاع مقدس و… (مناظره مرتضی الویری و عباس سلیمی نمین در جماران)، منشا تقابل آقای منتظری با امام (مناظره اعضای بیت آیت‌الله منتظری و عباس سلیمی نمین به دعوت انجمن اندیشه و قلم).

منبع: تسنیم